Nieuws – CPRN

Ode aan stadsarchivaris Herman van Schevichaven

Written by Redactie CPRN on April 21, 2023. Posted in Nieuws.

Nijmegen heeft veel te danken aan stadsarchivaris Herman van Schevichaven (1827-1918), zonder twijfel de kleurrijkste persoon die zich over de bronnen van de Nijmeegse geschiedschrijving heeft gebogen. Hij begon pas op zijn 70e aan zijn taak na een avontuurlijk leven. Hij vocht mee in de Krimoorlog, trok door de woestijn en zag de piramides van Egypte, verbleef lang in Londen en reisde daarna nog vele jaren door Noord-Afrika en Europa. Kunstenaar Kees Moerbeek heeft in zijn serie boeken ‘Nijmegen, zo mooi als het was’ een nieuw deel toegevoegd met een ode aan Van Schevichaven.

“Wie zijn moederstad liefheeft moet haar ook willen begrijpen”

Dat schreef Herman Diederik van Schevichaven in 1898. Als gemeente-archivaris van Nijmegen hield hij van zijn stad en probeerde hij haar ook te begrijpen, maar makkelijk was dat niet “Want het oude verdwijnt met de dag. Zelfs mensen die er hun leven lang gewoond hebben kunnen zich op veel punten niet meer voorstellen hoe de stad er in hun jeugd uit zag” schrijft hij in een van zijn boeken.

Na de ontmanteling veranderde Nijmegen in een razend tempo van een middeleeuwse, agrarische vestingstad naar een wereldse provinciestad met allure. Alle inwoners gingen er uiteindelijk op vooruit, maar tussen 1900 en 1940 leefden nog veel mensen in grote delen van de stad in ongekende armoede.

Aan de hand van ingekleurde foto’s krijgen we een beeld van Nijmegen, toen het, ondanks alle armoede, nog zo mooi was als het was.

‘Het verleden is een mooi land’ is te koop voor 19,95 euro bij de Nijmeegse boekhandel.

Nijmegen en de Limes: Werelderfgoed!

Written by Redactie CPRN on July 28, 2021. Posted in Nieuws.

Op 27 juli 2021 heeft het Werelderfgoedcomité van de UNESCO de Neder-Germaanse Limes de status van werelderfgoed toegekend. Het is, zo schrijft Erfgoed Gelderland, een wereldwijde erkenning van de unieke en universele waarde van ons deel van de Limes, vertegenwoordigd door in totaal 19 archeologische vindplaatsen uit de Romeinse tijd, verspreid over de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland.Die erkenning kwam er uiteraard niet zomaar, het is het resultaat van een jarenlange samenwerking tussen de Nederlandse provincies (Romeinse Limes Nederland) en de Duitse deelstaten waarin de Limes van de Romeinse provincie Neder-Germanië is gelegen. Er is een streng selectieproces dat bijna 10 jaar heeft geduurd. Wij zijn overigens niet de enigen die met deze status bezig zijn: de Muur van Hadrianus en de Boven-Germaanse Limes zijn al eerder tot werelderfgoed verklaard, andere delen zijn ermee bezig.

Wat betekent deze status nu eigenlijk?
Wat wil dat nu eigenlijk zeggen, die status van werelderfgoed? Naast een internationaal teken van erkenning en waardering, is het ook een manier om erfgoed veilig te stellen voor toekomstige generaties. En daarnaast is het goed voor toerisme en de economie. Een plek op de lijst betekent ook een instandhoudingsplicht. Nederland moet iedere zes jaar rapporteren over hoe het Werelderfgoedverdrag is uitgevoerd. En willen we iets veranderen, dan moet er eerst goedkeuring gevraagd worden. Komt er met de status ook een schip met geld van de Unesco? Dat dan weer niet. Rijksmonumenten die onderdeel uitmaken van de een Nederlands werelderfgoed en geen woonhuis zijn, komen – met voorrang – in aanmerking voor instandhoudingssubsidie. Voor het overige blijven provincie en gemeente verantwoordelijk voor de instandhouding van het werelderfgoed en vooral ook het zichtbaar maken ervan.

En wat betekent het voor Nijmegen?
In totaal hebben in Gelderland acht terreinen die iets met de Limes te maken hebben de werelderfgoedstatus gekregen:
– Arnhem, Castellumterrein
– Zevenaar (Bijlandse Waard), verspoeld Castellum
– Nijmegen (Hunerberg), Castraterrein
– Nijmegen (Valkhof), Castellumterrein
– Nijmegen/Berg en Dal (Kops Plateau), Castellumterrein
– Berg en Dal/Nijmegen, Aquaduct
– Elst, Tempel
– Berg en Dal (De Holdeurn), Pannenbakkerij
Daarvan bevinden zich er dus zes in Nijmegen en omstreken. Wat doen we daar in Nijmegen mee? Want dat is natuurlijk de hamvraag. De (Limes)vlag hangt uit, maar wat gaan we er verder van merken? In 2022 wordt in Museum Het Valkhof een tentoonstelling geopend over de Romeinse Limes met de belangrijkste vondsten uit Nijmegen en omgeving. Museumpark Oriëntalis pakt het thema Romeinen op.

Wat doet de gemeente Nijmegen?
De gemeente subsidieert mede een bijzonder hoogleraar Geschiedenis van Nijmegen, met bijzondere aandacht voor de Romeinse Tijd en de Romeinse Limes. Hiertoe is op 17 september Stephan Mols benoemd. En verder? Volgend jaar komt er een groot congres. Met de vraag hoe we mensen enthousiast krijgen voor de limes.
Hoeveel geld de gemeente gaat steken in het Limes-verhaal is moeilijk concreet vast te stellen. En hoeveel er overblijft als de vlaggen en de hoogleraar betaald zijn, nog lastiger. Mijn hoop is dat er geпnvesteerd wordt in duurzame visualisaties, laagdrempelig, op vele locaties, die voor alle inwoners en bezoekers van Nijmegen datgene zichtbaar en begrijpelijk maken wat niet meer te zien is.

Pauline de Weijer

Erfgoedstrategie van Nijmegen in discussie

Written by Redactie CPRN on February 6, 2021. Posted in Nieuws.

In april 2020 heeft Mirjam Blott in opdracht van de gemeente Nijmegen een Erfgoedstrategie geschreven, die in oktober in de gemeenteraad is besproken en aangenomen.

Mirjam Blott neemt in haar analyse geen blad voor de mond en benoemt naast de vele positieve aspecten van de wonderlijk rijke geschiedenis de zwakke plekken van het cultuurhistorisch veld. Dat veld bestaat uit vele partijen, van groot tot klein, van professioneel tot amateur en vrijwilliger, en is teveel gefragmenteerd. Het ontbeert een gezamenlijk profiel en overkoepelend, integraal verhaal. De kreet ‘Nijmegen, oudste stad van Nederland’ is daardoor niet zichtbaar, noch voor de bewoners, noch voor de bezoekers. Het valt ook niet mee om in stad, waarvan het historisch centrum in 1944 zwaar is gebombardeerd, dat verleden aantrekkelijk en indrukwekkend als een ‘natuurlijk jas’ in de omgeving te visualiseren.

In de Erfgoedstrategie staan vele aanbevelingen om de zwakten om te buigen en kansen te grijpen, zoals met een meerjarenagenda, waarin telkens per jaar een speerpunt centraal staat. Bij de ambities in de deze nota horen volgens haar bijpassende budgetten. Wethouder Vergunst steekt in op een verhoging van het budget om de achterstanden in te lopen als het gaat om de registratie van archeologische vondsten, voor de LIMES in het kader van de Werelderfgoedaanvraag en voor een erfgoedaanjager. In de raad klonken kritische geluiden en dat geldt eveneens voor de partijen in het veld. Is het budget voor een erfgoedaanjager geen weggegooid geld, indien het om een aanstelling van slechts twee jaar gaat en dat geld daardoor niet naar het toch al onderbetaalde cultuurhistorisch veld gaat?

Foto: Vrijwilligers van het Gebroeders van Lymborch Huis voerden in september 2020 actie voor meer steun. Foto De Gelderlander.

Stadsgeschiedenis in muurschilderingen

Written by Redactie CPRN on January 7, 2021. Posted in Nieuws.

In januari 2020 hebben Erika Manders en Dennis Jussen (docenten van de Radboud Universiteit) het project Waalpainting opgezet. Door middel van 15 muurschilderingen willen zij de stadsgeschiedenis van Nijmegen weer zichtbaar maken. Wij gaan hen helpen om de muurschilderingen te realiseren in de binnenstad en ook jij kunt helpen!

De muurschilderingen worden prachtige kunstwerken, die allemaal een eigen verhaal vertellen. Ze worden gerealiseerd door kunstenaars uit de regio op locaties in de binnenstad die een directe ver- binding hebben met de getoonde historische verhalen.

In november is de eerste Waalpainting over Theophanu achter de steigers bij Holland Casino bij de Veerpoorttrappen tevoorschijn gekomen. De volgende muurschildering in het Kerkegasje aan de Burchtstraat gaat over ‘Vrede in Nijmegen’. Daar is nu een crowdfunding voor gestart! Wil je helpen om de binnenstad aantrekkelijker te maken? En de Nijmeegse geschiedenis te vertellen? Help dan mee de muurschildering over de Vrede van Nijmegen te realiseren met een donatie.

Voor meer informatie kun je de website www.waalpaitings.nl/donatie bezoeken.

Visualisatie historie in Waalfront

Written by Redactie CPRN on December 22, 2020. Posted in Nieuws.

Het CPRN heeft zich sinds 2003 ingezet voor het zichtbaar maken van de cultuurhistorie in de plannen van het Waalfront/Koers West, het voormalig industriegebied tussen de spoorbrug en de nieuwe Oversteek. Het behoorde decennialang tot de rafelranden van de stad, maar is een absolute hotspot als het gaat om de geschiedenis van Nijmegen: de Romeinse stad Ulpia Noviomagus lag er, het Fort Krayenhoff als onderdeel van de uitgebreide 19e eeuwse vestingwerken en grote Nijmeegse fabrieken, o.a. de NYMA en Honig.
Wat heeft die inzet opgeleverd? In april 2021 behandelde de gemeenteraad van Nijmegen het Plan Beeldkwaliteit voor deze A-locatie.

(more…)

Centraal Station vernieuwt in tijdlagen

Written by Redactie CPRN on December 12, 2020. Posted in Nieuws.

De komende jaren krijgt het centraal station van Nijmegen een metamorfose. Het is op station Eindhoven na nu al het drukst bezochte station buiten de randstad. Aan de westkant komt een geheel nieuwe ingangspartij, aan de oostkant moet een verdiept fietspad voor een scheiding van de grote verkeersstromen zorgen. Vier bij het CPRN aangesloten leden hebben een werkgroep ‘Nijmegen spoort wel?/!’ gevormd om in het ontwerpproces met name de cultuurhistorische kant aandacht te geven.

De erfgoedvereniging Heemschut Gelderland-kring Nijmegen, de vereniging Numaga, Gilde Nijmegen en Stichting Nijmegen Wederopbouwstad hebben als gezamenlijke missie beschreven: “Het gaat ons niet in de eerste plaats om het in stand houden van objecten uit een verleden dat voorbij is, maar om het zoveel mogelijk begrijpelijk, zichtbaar en beleefbaar houden van de wordings-geschiedenis van het gebouw in de nieuwe ontwikkeling.

De rampen in de oorlog behoren ook tot ons erfgoed. Ook dat bepaalt onze identiteit, de rampen misschien nog wel meer dan wat bewaard is gebleven. De eisen die een hoogfrequent spoor stelt en de enorme toename van het aantal reizigers verdienen onze aandacht net zozeer als de resten van het station uit andere tijden. Een moderne stadspoort van allure is net zo belangrijk als de sporen van haar verleden.”

Het station dateert uit 1897 en is ontworpen door C.H. Peters, een leerling van Cuypers. Diens invloed is zichtbaar in de neo-gotische stijl aan de buitenzijde. De imposante hal met zijn vele rondbogen toont echter eerder invloeden uit de oosterse bouwkunst.

Het unieke van het Nijmeegse station is de vier tijdslagen die zichtbaar zijn. Met de wederopbouw na de oorlog van het zwaar beschadigde deel door architect Sybold van Ravesteijn met verwijzingen naar Italiaanse bouwkunst (arcades, campanile met bovenop een beeld van Karel de Grote) ontstond een tweede tijdlaag. Dankzij twee uitbreidingen in de jaren tachtig en deze eeuw vanwege de toegenomen drukte is veel pregnants van de voorgaande twee tijdlagen verdwenen.
De herinrichting beoogt deels weer recht te doen aan de voorgaande tijdlagen, maar tevens om eigentijdse architectuur te realiseren oftewel een vijfde tijdslaag. .

Ode aan stadsarchivaris Herman van Schevichaven

Nijmegen en de Limes: Werelderfgoed!

Erfgoedstrategie van Nijmegen in discussie

Stadsgeschiedenis in muurschilderingen

Visualisatie historie in Waalfront

Centraal Station vernieuwt in tijdlagen

Colofon

Contact

Support: