Nijmegen ademt historie, denkt in eeuwen en straalt in allesomvattende tijdlagen. ‘Oudste stad van Nederland’, ‘Keizerstad’, ‘Rijksstad’, ‘Hanzestad’, ‘Vredesstad’, ‘Vierdaagsestad’ of ‘Navel van het land’… er zijn genoeg opmerkelijke karakteristieken, waaruit blijkt dat Nijmegen qua geschiedenis binnen Nederland een volkomen unieke plaats inneemt.
De tragiek van Nijmegen is echter dat zoveel materieel erfgoed uit dat rijke verleden is vernietigd, door afgunst, oorlogsgeweld, politieke sloopzucht of desinteresse.

Allesbepalend door alle eeuwen heen is het ‘on-Hollandse landschap’, de stuwwal met vijf heuvels als laatste uitloper van de Alpen, waarop de stad is gebouwd. Wie vanaf de Grote Markt in de Stikke Hezelstraat naar beneden loopt duikt van die hoogte naar ‘de lage landen’, met een plat vlak tot aan de Noordzee. Het zijn de navel en onderbuik van ons land. Wie over de Burchtstraat loopt, loopt over de kam van die vijf heuvels, eeuwenlang de belangrijkste verbinding tussen het wereldlijk en kerkelijk machtscentrum.
Onderaan slingert de immer stromende Waal, vernoemd naar een oud-Germaanse woord voor ’krom’. De rivier meanderde onderlangs het Kops Plateau tot diep in Lent terug naar de heuvels en stond daarmee  bijna haaks op de huidige loop van de rivier.
Dat alles-bepalende landschap beïnvloedt door de eeuwen heen de denk-en handelswijze van mensen, het zogenaamde ‘mentale landschap’. De Romeinen bouwden al een brug over de Waal op exact dezelfde plek waar nu de spoorbrug met Snelbinder ligt. Logisch, want het landschap bepaalt. De Valkhofheuvel is het belangrijkste ‘lieu de mémoire’ van ons land. Vanwege haar strategische ligging met een panoramisch uitzicht rondom werd het verkozen tot locatie voor een versterking van de Romeinen, tot verdedigingspunt van de opstandige Bataven, van de palts van keizer Karel de Grote, voor de Byzantijnse kapel ter ere van keizerin Theophanu en de grootste burcht van de Lage Landen, de Valkhofburcht. Op het Valkhof is de ontstaansmythe van ons land gesitueerd, de vrijheidsdrang van de Nederlandse natie kreeg gestalte door de opstand van de Bataven, gevolgd door andere stammen in de lage landen, tegen de Romeinen. Deze onafhankelijkheidsstrijd eindigde met een verzoening.

Het CPRN bepleit een overkoepelende cultuurhistorische profilering van de stad op basis van dit ‘mentale landschap’. De Romeinse marktstad Noviomagus en de middeleeuwse stad groeiden vanaf de oevers van de Waal uit tot de grootste stad van Romeins Nederland, tot Rijkststad en tot Hanzestad. Door de rivier is Nijmegen een stad ‘van komen en gaan‘, van passanten, van soldaten, handelaren, vluchtelingen, kunstenaars en studenten. Nijmegen is daarom altijd per definitie internationaal. Die ligging was de basis voor een sterke oriëntatie op Keulen in de oudheid en middeleeuwen, de stad ligt centraal in het Nederrijnse cultuurgebied dat zich uitstrekt van Keulen tot Utrecht. Dankzij die ligging kreeg Nijmegen de functie van vesting- en garnizoensstad als vooruitgeschoven post van fort Holland. Die strategische ligging vormde Nijmegen in 1944/1945 tot frontstad en springplank voor de operatie Veritable. Door die ligging is Nijmegen tevens een schakel in de verbinding van het (ooit katholieke) Zuiden en het (ooit protestantse) Noorden van Nederland. Het CPRN kiest daarom als overkoepelend thema voor de cultuur-historische invulling van het Nijmeegse stadsprofiel:

Nijmegen als internationaal scharnierpunt, strategisch gelegen op de stuwwal aan de Waal, als verbinding van continentaal Europa met de delta van Maas en Rijn, van Noord- met Zuid-Nederland.

Het CPRN kiest voor visualisatie van dit rijke, maar veelal onzichtbare verleden, als centraal thema. Het heeft prioriteit in alles wat we doen, steeds gaat het erom om het verleden tastbaar en zichtbaar te houden en te integreren in het hedendaagse stadsleven. Voor elk van onze leden geldt dat publieksgerichtheid van de activiteiten een wezenlijk kenmerk is. Daarbij is onvermijdelijk en noodzakelijk altijd de vraag aan de orde hoe het verleden voor het publiek gevisualiseerd kan worden. Dat kan gaan om: reconstructie of renovatie van een historisch object op locatie, om de weergave van een historisch object middels architectonische of artistieke interpretatie, om reconstructie van historisch gedrag of leefwijze of om gebruik in moderne ontwikkelingen van specifieke stilistische elementen of vormen. Zowel gebouwen, objecten als festivals en evenementen zijn middelen voor visualisatie, zowel materiaal als immaterieel erfgoed.

In 2009 verscheen de lokale Canon van Nijmegen. De vijftig vensters zijn te lezen op:
https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/Canon_van_Nijmegen
of via de kaart van Nijmegen:
https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/Canon_op_de_kaart

Voor de geschiedenis van Nijmegen:
NovioMagusEenRijkaanHistorie
HuisvandeNijmeegseGeschiedenis
EenRijkeHistorieIntoNijmegen
NijmeegseVerhaleninMijnGelderland
Historiek
VisitNijmegen